Το σεμινάριο αυτό αναφέρεται σε μια ευρεία έννοια της σχολικής ετοιμότητας και εστιάζει στις τρεις διαστάσεις που την ορίζουν: (α) στη σχολική ετοιμότητα των παιδιών, (β) στην ετοιμότητα των σχολείων για τα παιδιά («έτοιμα σχολεία») και (γ) στην ετοιμότητα της οικογένειας για τη μετάβαση του παιδιού στο Δημοτικό σχολείο.
Η σχολική ετοιμότητα εξετάζεται σε βάθος ως ο βαθμός προετοιμασίας ενός παιδιού που του επιτρέπει (ή όχι) να πετύχει στο σχολείο γνωστικά, κοινωνικά και συναισθηματικά. Στην πορεία της ανάπτυξης του θέματος, με την παρουσίαση και συζήτηση των σύγχρονων δεδομένων της εκπαιδευτικής έρευνας, αποδομείται η μέχρι σήμερα επικρατούσα αντίληψη ότι η σχολική ετοιμότητα συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με την καλή προετοιμασία και ευχέρεια των παιδιών στη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις επιστήμες. Στη συνέχεια, γίνονται διασυνδέσεις και προσφέρονται πρακτικά παραδείγματα για το πώς οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά προς την κατεύθυνση της κατάκτησης της σχολικής ετοιμότητας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται λεπτομερώς οι παιδαγωγικές παρεμβάσεις που πρέπει να λαβαίνουν χώρα στην τάξη για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων: της γλωσσικής ανάπτυξης, της λεπτής κινητικότητας, της πρώτης γραφής, της ανάπτυξης της σκέψης (thinking skills), του αυτοελέγχου, της αυτοπεποίθησης και της κοινωνικής ανάπτυξης.
Παρατίθεται προς συζήτηση, η Δήλωση περί σχολικής ετοιμότητας της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για ένα Κόσμο Κατάλληλο για τα Παιδιά (World Fit for Children, 2002), στην οποία αναδεικνύονται ως κυρίαρχα συστατικά της ολιστικής ανάπτυξης του παιδιού η φροντίδα, η ασφάλεια και το περιβάλλον που βρίθει από ερεθίσματα.
Ακολούθως, αναδεικνύεται ο ρόλος των γονέων ως συμμέτοχων στην ανάπτυξη της σχολικής ετοιμότητας του παιδιού τους, παρουσιάζεται η κυρίαρχη τάση, στη διεθνή εκπαιδευτική κοινότητα, για «έτοιμα σχολεία» και προσφέρονται οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς της Α’ τάξης του Δημοτικού σχολείου. Τέλος, συνεξετάζονται οι παιδαγωγικοί όροι «ομαλή μετάβαση» και «σχολική ετοιμότητα», κατά τρόπον ώστε να αναδειχθεί η πλευρά της σχολικής ετοιμότητας ως βιωματικής διαδικασίας, η οποία αρχίζει στο Νηπιαγωγείο, βρίσκεται σε εξέλιξη όταν το παιδί μεταβαίνει στο Δημοτικό σχολείο και συνεχίζει να εξελίσσεται στα πλαίσια αυτού (Kammermeyer, 2000; Faust-Siehl & Speck-Hamdan, 2001).
Θεματικές Ενότητες Επιμόρφωσης
Τι σημαίνει σχολική ετοιμότητα;
Θα παρουσιαστούν οι επικρατέστεροι ορισμοί για τη «σχολική ετοιμότητα» και θα καταλήξουμε σε έναν ορισμό, που θα περιλαμβάνει τους τρεις βασικούς άξονες των σύγχρονων επιστημονικών διατυπώσεων. Θα δοθεί έμφαση στην ανάδειξη της πολυδιάστατης φύσης της σχολικής ετοιμότητας και στην αλληλεπίδραση που υφίσταται ανάμεσα στα προσωπικά επιτεύγματα του παιδιού, τη στήριξη των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας, τη στήριξη της οικογένειας και την ετοιμότητα των εκπαιδευτικών της Α’ τάξης του Δημοτικού σχολείου.
Σχολική ετοιμότητα δεν είναι μόνο η πρώτη γραφή κι ανάγνωση και οι αριθμητικές έννοιες
Θα συζητηθούν τα σύγχρονα δεδομένα της εκπαιδευτικής έρευνας και οι παιδαγωγικές παράμετροι που αναδεικνύονται ως κυρίαρχες για την κατάκτηση της σχολικής ετοιμότητας, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη, περί κατάκτησης δεξιοτήτων αποκλειστικά ακαδημαϊκού περιεχομένου.
Πώς οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας υποστηρίζουν τα παιδιά να κατακτήσουν τη σχολική ετοιμότητα – Ανάπτυξη συναφών δεξιοτήτων
Θα εξεταστούν ενδελεχώς οι παιδαγωγικές παρεμβάσεις που πρέπει να σχεδιάζουν οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας για την ανάπτυξη της σχολικής ετοιμότητας των παιδιών και θα συζητηθούν πρακτικά παραδείγματα για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων: της γλωσσικής ανάπτυξης, της λεπτής κινητικότητας, της πρώτης γραφής, της ανάπτυξης της σκέψης (thinking skills), του αυτοελέγχου, της αυτοπεποίθησης και της κοινωνικής ανάπτυξης.
Η Δήλωση περί σχολικής ετοιμότητας της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για ένα Κόσμο Κατάλληλο για τα Παιδιά (World Fit for Children, 2002) - Σχολεία Φιλικά προς τα Παιδιά
Θα παρουσιαστεί η Δήλωση περί σχολικής ετοιμότητας της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για ένα Κόσμο Κατάλληλο για τα Παιδιά (World Fit for Children, 2002), στην οποία αναδεικνύονται ως κυρίαρχα συστατικά της ολιστικής ανάπτυξης του παιδιού η φροντίδα, η ασφάλεια και το περιβάλλον που βρίθει από ερεθίσματα. Θα συζητηθεί το περιεχόμενό της υπό το πρίσμα των παγκόσμιων κοινωνικών ανακατατάξεων και των επιπτώσεών τους στα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης.
Τρόποι με τους οποίους η οικογένεια υποστηρίζει τα παιδιά να κατακτήσουν τη σχολική ετοιμότητα
Θα αναπτυχθεί ο ρόλος της οικογένειας στην κατάκτηση της σχολικής ετοιμότητας των παιδιών και θα προταθούν οι ενδεδειγμένοι τρόποι, για την υποστήριξη των παιδιών μέσα στην οικογένεια. Παράλληλα, θα αναδειχθεί η αξία που έχει για την πρόοδο και τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού η αμφίπλευρα ωφέλιμη συνεργασία, ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια.
«‘Έτοιμα σχολεία» - Προκλήσεις για τον εκπαιδευτικό της Α’ τάξης του Δημοτικού σχολείου
Θα αναπτυχθεί ο όρος «έτοιμα σχολεία», που αναφέρεται σε ένα μεγάλο εκπαιδευτικό κίνημα που συνδέεται με τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών και επιζητεί τη σχολική επιτυχία κάθε ενός παιδιού χωριστά, μέσα από μια αμφίδρομη διαδικασία, κατά την οποία σχολείο και παιδί προσαρμόζονται αμοιβαία το ένα απέναντι στο άλλο. Επί πλέον, θα παρουσιαστούν προτάσεις για τους εκπαιδευτικούς της Α’ τάξης του Δημοτικού σχολείου, μέσα από τις οποίες θα ενθαρρυνθούν να υιοθετήσουν πρακτικές στοχευμένης υποστήριξης των παιδιών, πριν και μετά την φοίτησή τους στο Δημοτικό σχολείο.
Ομαλή μετάβαση στο σχολείο και σχολική ετοιμότητα
Με τον όρο μετάβαση αναφερόμαστε στην πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο μετακινείται από ένα οικείο σε ένα άλλο περιβάλλον, το οποίο έχει δικούς του κανόνες λειτουργίας, στους οποίους το άτομο οφείλει να προσαρμοστεί. Τι μπορεί να σημαίνει, όμως, αυτό για ένα μικρό παιδί και πώς η μετάβαση συνδέεται με τη σχολική ετοιμότητα; Μπορεί ένα μικρό παιδί να προβλέψει, να ελέγξει και να διαχειριστεί τις πολυεπίπεδες αλλαγές που συνεπάγεται η μετάβαση; Η συζήτηση επάνω σε αυτή τη θεματική θα μας δώσει όλες τις απαντήσεις και θα μας λύσει ενδεχόμενες απορίες που προκύπτουν από τη συνεξέταση των δύο σημαντικών παιδαγωγικών όρων: μετάβαση και σχολική ετοιμότητα.