Στο πρόγραμμα θα γίνει εισαγωγή στην ανάπτυξη της γλώσσας από τυπικώς αναπτυσσόμενα άτομα και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η γλώσσα στα άτομα με Αναπτυξιακή Δυσλεξία και Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ). Ποιο συγκεκριμένα, στην αρχή θα γίνει περιγραφή του τρόπου ανάπτυξης των δομικών μηχανισμών της γλώσσας, φωνολογικού, συντακτικού, σημασιολογικού, καθώς και των δεξιοτήτων προφορικού και γραπτού λόγου, ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, στην τυπική ανάπτυξη, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των ελλειμμάτων που παρατηρούνται στους συγκεκριμένους τομείς στη μη τυπική ανάπτυξη. Στη συνέχεια, θα γίνει περιγραφή του τρόπου ανάπτυξης των προαναφερθέντων μηχανισμών και δεξιοτήτων ξεχωριστά για κάθε διαταραχή καθώς και σύγκριση ανάμεσα στις δύο. Στο τέλος, θα παρουσιαστούν δείγματα προσαρμογών στη διδασκαλία και το διδακτικό υλικό για άτομα με Αναπτυξιακή Δυσλεξία και Ειδική Γλωσσική Διαταραχή.
Θεματικές Ενότητες Επιμόρφωσης
Θεματική 1: Ανάπτυξη των δομικών μηχανισμών της γλώσσας σε τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά
Σε αυτή τη θεματική θα παρουσιαστούν οι βασικοί δομικοί μηχανισμοί της γλώσσας και θα γίνει περιγραφή της ανάπτυξης και ολοκλήρωσής τους από τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, θα δοθούν ορισμοί για την καλύτερη κατανόηση του φωνολογικού μηχανισμού, του συντακτικού μηχανισμού και του σημασιολογικού μηχανισμού. Ακόμη, θα δοθούν ηλικιακά ορόσημα σύμφωνα με τα οποία βαίνει η τυπική γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού.
Θεματική 2: Ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικού και γραπτού λόγου σε τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά
Σε αυτή τη θεματική θα δοθούν οι ορισμοί και το περιεχόμενο καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι δεξιότητες του προφορικού και του γραπτού λόγου σε παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει περιγραφή της ακρόασης και της ομιλίας ως δεξιότητες του προφορικού λόγου και της ανάγνωσης και της γραφής ως δεξιότητες του γραπτού λόγου καθώς και του τρόπου με τον οποίο αυτές καλλιεργούνται σε σχολικό και μη σχολικό πλαίσιο. Ακόμη, θα διασαφηνιστεί ο διαχωρισμός των ανωτέρω δεξιοτήτων σε προσληπτικές και παραγωγικές.
Θεματική 3: Αναπτυξιακή Δυσλεξία: Ορισμοί, έννοιες, αίτια, ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικού και γραπτού λόγου
Σε αυτή τη θεματική θα δοθούν ορισμοί για την Αναπτυξιακή Δυσλεξία, θα αποσαφηνιστούν κάποιες έννοιες που συνδέονται με την συγκεκριμένη αναπτυξιακή διαταραχή καθώς και τα αίτια που την προκαλούν. Επίσης, θα παρουσιαστούν σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων και νευροαπεικονιστικών ευρημάτων, πάνω στην εμφάνιση της Αναπτυξιακής Δυσλεξίας σε διάφορες γλώσσες και τις ομοιότητες που παρουσιάζει ο γραπτός λόγος των παιδιών σε αυτές. Ακόμη, θα παρουσιαστούν και οι διαφορές των παιδιών με Αναπτυξιακή Δυσλεξία στην παραγωγή γραπτού λόγου ανάλογα με την τυπολογία της κάθε γλώσσας.
Θεματική 4: Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ): Ορισμοί, έννοιες, αίτια, ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικού και γραπτού λόγου
Σε αυτή τη θεματική θα παρουσιαστεί η ΕΓΔ ως αναπτυξιακή διαταραχή μέσα από ορισμούς, περιγραφή εννοιών και αιτίων. Επίσης, θα παρουσιαστούν διάφορες θεωρίες που κατά καιρούς έχουν αναπτυχθεί για την ΕΓΔ. Στη συνέχεια θα γίνει περιγραφή των δεξιοτήτων του προφορικού και του γραπτού λόγου καθώς και του τρόπου με τον οποίο αυτές αναπτύσσονται σε άτομα με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή. Επίσης, θα δοθούν παραδείγματα από κείμενα γραπτού λόγου τα οποία έχουν παραχθεί από άτομα με ΕΓΔ.
Θεματική 5: Αναπτυξιακή Δυσλεξία και Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ): Ομοιότητες, διαφορές
Στη θεματική αυτή θα γίνει μία απόπειρα σύγκρισης των δύο αναπτυξιακών διαταραχών με σκοπό την εύρεση διαφορών και ομοιοτήτων ανάμεσά τους. Θα παρουσιαστούν διάφορα μοντέλα αλληλοεπικάλυψης μεταξύ ΕΓΔ και Αναπτυξιακής Δυσλεξίας και θα αναπτυχθούν τα τέσσερα μοντέλα που αντιπροσωπεύουν το φωνολογικό έλλειμμα. Στη συνέχεια θα γίνει κριτική των μοντέλων αλληλοεπικάλυψης των δύο αναπτυξιακών διαταραχών και θα παρουσιαστούν οι λόγοι που επιβάλλουν τη διάκριση μεταξύ ΕΓΔ και Αναπτυξιακής Δυσλεξίας και την θεώρηση της ΕΓΔ και της Αναπτυξιακής Δυσλεξίας ως εντελώς ξεχωριστές διαταραχές.
Θεματική 6: Προσαρμογές στη διδασκαλία για άτομα με Αναπτυξιακή Δυσλεξία και Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)
Σε αυτή τη θεματική θα γίνουν προτάσεις για την ενίσχυση των δεξιοτήτων του προφορικού και του γραπτού λόγου ατόμων με Αναπτυξιακή Δυσλεξία και ΕΓΔ. Θα παρουσιαστούν διάφορες τεχνικές διδασκαλίας και προσαρμογές του διδακτικού υλικού για άτομα με Αναπτυξιακή Δυσλεξία και στη συνέχεια θα γίνουν προτάσεις για προσαρμογές στη διδασκαλία για άτομα με ΕΓΔ ανάλογα με το μαθησιακό προφίλ και τον τομέα της γλώσσας στον οποίο κάθε φορά παρουσιάζεται έλλειμμα. Θα δοθούν επίσης παραδείγματα από την αναλυτική διδασκαλία της γλώσσας με τη χρήση οπτικών ερεθισμάτων.