Με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, ο μαθητής λαμβάνει γνώσεις με έναν τρόπο που αποδεδειγμένα δεν προάγει τη δημιουργικότητα ούτε εξασφαλίζει μια γνωριμία με το αντικείμενο που να έχει βάθος σε ποιότητα αλλά και σε χρονική διάρκεια. Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί μεγάλοι παιδαγωγοί έχουν προτείνει και εφαρμόσει με επιτυχία νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που βασίζονται σε διαφορετικές τεχνικές, ώστε να εξασφαλίζουν διαφορετικό επίπεδο μάθησης. Ανάμεσα σε αυτές τις προσεγγίσεις κυριαρχεί έντονα το στοιχείο της βιωματικότητας. Έτσι, έχει διαπιστωθεί ότι η βιωματική μάθηση είναι αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματική από την κλασσική εκμάθηση γνωστικής ύλης και δεξιοτήτων: το να δοκιμάζει ο μαθητευόμενος έμπρακτα το αντικείμενο και να βιώνει ο ίδιος/η ίδια το περιεχόμενό του έχει διαφορετικά αποτελέσματα. Ο ενεργός αυτός ρόλος δεν μπορεί να δοθεί μέσα από την παραδοσιακή παράδοση του μαθήματος. Χρειάζεται λοιπόν ένας διαφορετικός σχεδιασμός και μια εναλλακτική εκτέλεση του μαθήματος. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να εφοδιαστεί με ειδική κατάρτιση και συγκεκριμένες δεξιότητες που να τον βοηθήσουν να εφαρμόσει νέες τεχνικές, κάνοντας το μάθημα πιο ευχάριστο και πολύ πιο εποικοδομητικό.
Θεματικές Ενότητες
Θεωρία
Στην παρούσα ενότητα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο θεωρητικό κομμάτι της θεματολογίας μας. Με επαγωγική μέθοδο ξεκινάμε από την έννοια της μάθησης, ώστε να διερευνήσουμε εν συντομία τις κεντρικές θεωρίες μάθησης, καθώς και τα προβλήματα που εμφανίζονται, όταν ακολουθούνται παραδοσιακές, άτεγκτες και πεπερασμένες μέθοδοι στην εκπαίδευση. Έπειτα παρουσιάζονται προσεγγίσεις της νέας παιδαγωγικής: παιδαγωγικές προσεγγίσεις που πρότειναν νεωτεριστικές τεχνικές διδασκαλίες, βασισμένες στο βίωμα. Πότε εμφανίστηκαν αυτές οι νέες ιδέες στην παιδαγωγική θεωρία και πράξη; Ποια είναι τα κυρίαρχα παιδαγωγικά και διδακτικά μοντέλα που τις υιοθέτησαν; Ποια ήταν τα πρώτα αποτελέσματα και τι κατευθύνσεις έδωσαν για την εξέλιξη της παιδαγωγικής επιστήμης;
Βιωματική Μάθηση & Ομάδες
Η ενότητα αυτή ακολουθεί έμπρακτα τις αρχές της βιωματικής μάθησης και μέσα από μια βιωματική δραστηριότητα διερευνώνται τα βιώματα που κουβαλά ο κάθε εκπαιδευτικός από τις δικές του μαθητικές και μαθησιακές εμπειρίες. Έτσι, ο κάθε συμμετέχων καλείται να αναζητήσει τις εμπειρίες αυτές, τις αναμνήσεις του. Παράλληλα ο καθένας εντοπίζει το δικό του μαθησιακό προφίλ και οδηγείται έτσι με τον βέλτιστο τρόπο στον εντοπισμό του διδακτικού του προφίλ, ώστε να ακολουθεί παιδαγωγικές μεθόδους που ταιριάζουν και στη δική του φιλοσοφία. Έπειτα συζητιούνται πρακτικά ζητήματα που αφορούν τη δημιουργία μιας ομάδας βιωματικής μάθησης: πώς δημιουργούμε μια ομάδα βιωματικής μάθησης; Πώς γίνεται η επιλογή των ατόμων; Ποιο είναι το ιδανικό μέγεθος; Πώς διαχειριζόμαστε την κοινωνική δυναμική της ομάδας;
Πρακτικές Διαστάσεις της Εφαρμογής της Βιωματικής Διδασκαλίας
Στην τρίτη ενότητα εξερευνούμε ορισμένες πρακτικές διαστάσεις της εφαρμογής της βιωματικής διδασκαλίας. Κατ’ αρχάς τονίζεται ότι η προσέγγιση αυτή δεν αποτελεί πανάκεια και ότι είναι απαραίτητο να γνωρίζει εκ των προτέρων ο εκπαιδευτικός ότι ενδέχεται να εμφανιστούν διάφορα προβλήματα και δυσκολίες στην εφαρμογή. Δίνονται λοιπόν διάφορα παραδείγματα για συγκεκριμένες δυσκολίες και επεξηγούνται τρόποι με τους οποίους μπορούν αυτές να αντιμετωπιστούν. Στη συνέχεια διερευνώνται οι δεξιότητες που χρειάζεται να έχει ένας εκπαιδευτικός, ώστε να μπορεί να εφαρμόζει βιωματικές μεθόδους στη διδασκαλία του. Συζητάται ένα εύρος από διαπροσωπικές, επιστημονικές και παιδαγωγικές ικανότητες και δεξιότητες, ώστε να σκιαγραφηθεί το προφίλ του βιωματικού παιδαγωγού.
Ένταξη της Βιωματικής Τεχνικής μέσα στη Σχολική Πραγματικότητα
Παρουσιάζεται η ιδέα της «εργαλειοθήκης» του εκπαιδευτικού. Ποιες δραστηριότητες μπορεί να εφαρμόσει ο εκπαιδευτικός; Ποια είναι η υλικοτεχνική υποδομή που χρειάζεται ένας εκπαιδευτικός φορέας, ώστε να μπορούν να εφαρμόζονται βιωματικές δραστηριότητες; Πώς μπορούν να ενταχθούν αυτές στο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου; Πώς μπορεί να δομηθεί μια δραστηριότητα; Τέλος, παρουσιάζονται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εκπαιδευτικό βοήθημα στο μάθημα.
Ορολογίες και παρεμφερείς Μέθοδοι που σχετίζονται με τη βιωματική διδασκαλία
Στην τελευταία ενότητα του σεμιναρίου παρουσιάζονται διάφορες επιπρόσθετες ορολογίες και παρεμφερείς μέθοδοι που σχετίζονται έμμεσα ή άμεσα με τη βιωματική διδασκαλία. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται μια διερεύνηση της έννοιας της διαθεματικότητας, της ευέλικτης ζώνης και της μεθόδου Project. Έμφαση δίνεται στα πλεονεκτήματα αυτών, στις δυσκολίες και στον ρόλο του εκπαιδευτικού. Παραδείγματα από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε δομές επιμόρφωσης) περιγράφουν τις προσεγγίσεις αυτές.