Η Σχολή της Φρανκφούρτης και η Κριτική Κοινωνική Θεωρία που αυτή παρήγαγε είναι ένα φιλοσοφικό και κοινωνιολογικό πνευματικό κίνημα που εξαπλώθηκε σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα κοινωνικών επιστημών ανά τον κόσμο, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα έως και τις σχετικώς πρόσφατες δεκαετίες και τα χρόνια της δικής μας εποχής. Η πορεία της Σχολής εκκινεί από το Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών (Institut für Sozialforschung), το οποίο λειτουργούσε υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Γκαίτε στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Τη δική του σημασία έχει το γεγονός ότι το Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1923 χάρη σε δωρεά του Felix Weil με σκοπό την ανάπτυξη μαρξιστικών σπουδών στη Γερμανία. Μετά το 1933, οι Ναζί επέβαλαν το κλείσιμό του και το Ινστιτούτο μεταφέρθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου βρήκε φιλοξενία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Η ακαδημαϊκή -αλλά και πολιτική- επιρροή της Κριτικής Κοινωνικής Θεωρίας είναι εκτεταμένη. Στη δική μας μάλιστα εποχή δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι θεωρούν πως η Κριτική Θεωρία αποτελεί ένα συγκροτημένο θεωρητικό αντίβαρο στις μεταμοντέρνες θεωρήσεις και τον σύγχρονο ηθικό σχετικισμό. Μερικά από τα βασικά ζητήματα και τις φιλοσοφικές «ανησυχίες» που απασχόλησαν τους θεωρητικούς της Σχολής αφορούν στην κριτική της νεωτερικότητας και της καπιταλιστικής κοινωνίας, τον ορισμό της κοινωνικής χειραφέτησης, καθώς και τον εντοπισμό και την ερμηνεία των διαφορετικών εκφάνσεων της κοινωνικής παθολογίας. Η Κριτική Κοινωνική Θεωρία, στη βάση ενός συνδυασμού νεοεγελιανής, ψυχαναλυτικής και μαρξιστικής προσέγγισης, επιχείρησε να ερμηνεύσει συστηματικά μερικές από τις πλέον κεντρικές οικονομικές και πολιτικές έννοιες, όπως η εμπορευματοποίηση, η αλλοτρίωση και ο φετιχισμός αλλά και να συγκροτήσει μια συνεκτική κριτική θεώρηση της μαζικής κουλτούρας. Το μάθημα θα οργανωθεί σε δύο περιόδους. Τη χειμερινή περίοδο θα εξετάσουμε τις θεωρητικές απαρχές της Σχολής της Φρανκφούρτης και τους εκπροσώπους της πρώτης γενιάς: M. Horkheimer, T. Adorno, H. Marcuse, W. Benjamin, F. Pollock, L. Lowental, E. Fromm. Την εαρινή περίοδο θα εξετάσουμε τη μετεξέλιξη της Σχολής και τους εκπροσώπους της δεύτερης και τρίτης γενιάς: J. Habermas, R. Bernstein, K. Offe, H. Brunkhorst, A. Honneth, A. Ferrara, C. Lafont, R. Forst.