«Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου είναι έτοιμο να προσαρμοστεί στο Δημοτικό σχολείο μετά το Νήπιο;» «Θα είναι εύκολη η προσαρμογή;» «Πώς μπορώ να εντοπίσω αν δυσκολεύεται κάπου και πώς μπορώ να το διαχειριστώ;» Είναι κάποια από τα ερωτήματα, τα οποία ταλανίζουν και αγχώνουν τακτικά αρκετούς γονείς την περίοδο της μετάβασης των παιδιών τους από το Νήπιο στο Δημοτικό. Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι η Σχολική Ετοιμότητα.
Με την έννοια Σχολική Ετοιμότητα αναφερόμαστε στο κατά πόσον ένα παιδί είναι έτοιμο να προσαρμοστεί στις κοινωνικές και ακαδημαϊκές απαιτήσεις του σχολείου. Αν έχει αναπτύξει σε ένα βαθμό την ανεξαρτησία του, ώστε να είναι σε θέση να κάνει κάτι μόνο του, να μπορεί να συνεργάζεται, να έχει την ικανότητα να συμμετέχει σε ένα δομημένο πλαίσιο, αλλά και να μένει μακριά από τους γονείς του. Προκειμένου να είναι κανείς σε θέση να αναγνωρίσει πότε είναι σε θέση να μιλάει για σχολική ετοιμότητα, χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία αξιολόγησης με πολύ γνωστό το Α΄ Τεστ, το οποίο δείχνει εάν είναι έτοιμο το παιδί να προχωρήσει στην τυπική φοίτηση του Δημοτικού σχολείου. Βεβαίως η μετάβαση από το Νήπιο στο Δημοτικό αρκετές φορές δεν είναι ομαλή για πολλά παιδιά, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αυτών, τα οποία δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε ένα νέο για τα ίδια περιβάλλον, με νέα πρόσωπα και απαιτήσεις.
Σε αυτό εδώ το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι ο ρόλος τόσο των γονέων, αλλά και των εκπαιδευτικών είναι καθοριστικός για τη διευκόλυνση της προσαρμογής των μαθητών τόσο στο κοινωνικό γίγνεσθαι του σχολείου, όσο και στο μαθησιακό πλαίσιο. Η συνεργασία εκπαιδευτικών και γονέων καθίσταται επιτακτική, προκειμένου να άρει οποιοδήποτε εμπόδιο παρουσιάζεται στην προσαρμογή στο σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον, η ανάπτυξη και καλλιέργεια διαφορετικών δεξιοτήτων από τη βρεφική ηλικία, όπως του νοητικού δυναμικού, της κοινωνικής πλευράς μέσα από δραστηριότητες όπως είναι το παιχνίδι, της συναισθηματικής πλευράς, όπως είναι η θετική ενθάρρυνση, αλλά και της γλώσσας-ομιλίας, παίζουν καταλυτικό ρόλο στην προετοιμασία ενός παιδιού για τη φοίτησή του στο σχολείο.
Όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, επηρεάζουν και αυτοί σε έναν εξαιρετικά σημαντικό βαθμό τα παιδιά και την προσαρμογή τους στο σχολείο. Οι ίδιοι παίζουν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και της κοινωνικότητάς τους. Χωρίς παρώθηση-κίνητρα, δεν κινητοποιείται ένας άνθρωπος και πόσο μάλλον ένα παιδί. Η παρώθηση-κίνητρα, είναι αυτά, τα οποία θα κινητοποιήσουν τη βούληση του ατόμου. Να τονιστεί σε αυτό το σημείο, ότι όταν αναφερόμαστε σε κίνητρα, εννοούμε τα εσωτερικά κίνητρα, αυτά που κινητοποιούν τη θέληση να κάνει κανείς κάτι, κατανοώντας γιατί το κάνει και όχι τα εξωτερικά και τα τροφικά, όπως για παράδειγμα «αν κάνεις αυτό, θα σου πάρω αυτό το παιχνίδι» ή «αν κάνεις αυτό θα σου δώσω μια σοκολάτα». Τα παιδιά είναι έλλογα όντα και δε χρειάζεται να τους φερόμαστε μηχανιστικά.
Τελειώνοντας, στην περίπτωση που ένας μαθητής έχει κανείς την υπόνοια ότι παρουσιάζει κάποια δυσκολία, καλό θα ήταν να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό, προκειμένου να ακολουθήσει μια αξιολογική διαδικασία, ώστε να διαπιστωθούν οι τομείς στους οποίους υστερεί. Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η απαλλαγή γονέων και εκπαιδευτικών από κάθε είδους άρνηση και από τις «παρωπίδες», τις οποίες ενδεχομένως καμιά φορά φορούν. Ακόμα και στην περίπτωση που ένα παιδί φαίνεται ότι δεν μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στο σχολικό περιβάλλον, είναι χρήσιμο να απευθύνονται οι γονείς σε ψυχολόγους, ώστε να διευκολύνεται τόσο το παιδί, όσο και οι ίδιοι, αλλά και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου και φυσικά ακολουθώντας τους κανόνες της διεπιστημονικότητας, πράγμα το οποίο σημαίνει όπως ανέφερα παραπάνω ότι όλοι θα συνεργάζονται με όλους με κοινό στόχο το συμφέρον και μόνο του παιδιού-μαθητή.