Στη σημερινή εποχή όπου οι ραγδαίες εξελίξεις και η μεγάλη ανταγωνιστικότητα στην αγορά εργασίας παίζουν καθοριστικό ρόλο, οδηγούν τις επιχειρήσεις να αναζητούν κατάλληλα στελέχη για την στελέχωση τους και πάντα ξεπροβάλει το ερώτημα «Ηγέτης ή Μάνατζερ για την Διοίκηση των ομάδων μας;».
Σαφέστατα η απάντηση είναι αναζήτηση Ηγετών. Για μια νέα επιχείρηση η ανεύρεση ενός ηγέτη είναι δύσκολο πράγμα. Είναι δύσκολο ο άνθρωπος που έχει κληθεί να επιλέξει τα στελέχη να αντιληφθεί από μια συνέντευξη την ικανότητα ενός ανθρώπου να διοικήσει μια ομάδα με ηγετικό ρόλο. Ένας Ηγέτης δυστυχώς φαίνεται με τις πράξεις του, άρα η πορεία του χρόνου θα καθορίσει και θα αναδείξει αν η επιλογή του στελέχους αφορούσε ένα καλό μάνατζερ ή ένα καλό ηγέτη. Από την άλλη σε μια υπάρχουσα ομάδα ανθρώπων η εσωτερική αξιολόγηση του προσωπικού για τις θέσεις ευθύνης που διαθέτει, με βάση το δικό της οργανόγραμμά είναι πιο εύκολη γιατί εκεί μπορεί κάποιος να κριθεί και να έχει αποδείξει εάν έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη.
Ηγέτης και όχι απλός μάνατζερ μιας επιχείρησης είναι αυτός που καταφέρνει να τον ακολουθούν τα άτομα της ομάδας εθελοντικά και πρόθυμα. Ηγέτης μπορεί να είναι ένας καλός παιδαγωγός που θα κάνει τα παιδιά να διαβάζουν με ζήλο χωρίς να τους το επιβάλλει και χωρίς να έχουν το φόβο της αξιολόγησης. Ηγέτης είναι αυτός που σε ένα Super Market καταφέρνει να πετυχαίνει τους στόχους της επιχείρησης δουλεύοντας μαζί με την ομάδα του με την ταυτόχρονη ικανοποίηση του προσωπικού. Ηγέτης είναι εκείνος που σε ένα λογιστικό γραφείο έχει καταφέρει να οργανώσει το προσωπικό να λειτουργεί ομαδικά με επιμερισμένες τις εργασίες για το άριστο αποτέλεσμα διαχείρισης του χρόνου που απαιτούν οι φορολογικές – λογιστικές υποχρεώσεις.
Η ουσία του ηγέτη λοιπόν είναι μια έννοια υποκειμενική και μετρά την ικανότητά ενός ανθρώπου να διοικήσει μια ομάδα με την στήριξη που θα της παρέχει, με την καθοδήγηση του, με την ευθύνη των πρωτοβουλιών που θα λάβει, με την βελτίωση των αποτελεσμάτων για το καλό της επιχείρησης, με αφύπνιση των επιθυμιών του προσωπικού, με ανάδειξη των καινοτόμων ιδεών της ομάδας και σίγουρα με την αναγνώριση και επιβράβευση των ανθρώπων που διοικεί.
Ο David Ogilvy είχε πει «Οι καλύτεροι Ηγέτες τείνουν να είναι μεταξύ εκείνων των στελεχών που έχουν ένα ισχυρό συντελεστή ανορθοδοξίας στο χαρακτήρα τους. Αντί να αντιστέκονται στην ανανέωση την συμβολίζουν – και οι εταιρίες δεν μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς την ανανέωση».
Από την άλλη ένας μάνατζερ είναι εκείνος ο άνθρωπος που πετυχαίνει αποτελέσματα από την δουλειά των άλλων ανθρώπων της ομάδας. Καταλαβαίνουμε ότι οι διαφορές που υπάρχουν έγκειται στην οργάνωση και την διαφορετική φιλοσοφία διοίκησης των δυο ανθρώπων. Για μια επιχείρηση το αποτέλεσμα είναι ένα και αυτό είναι το αποτέλεσμα που θα επιφέρει ο άνθρωπος που διοικεί το προσωπικό της επιχείρησης της με τις ικανότητες που έχουμε προαναφέρει και όχι απλά ένας μάνατζερ που θα φέρει αποτέλεσμα χωρίς να υπάρχει ηθική ικανοποίηση στους εργαζόμενους της. Με τον ηγέτη οι εργαζόμενοι ζουν τις στιγμές, ενώ με τον μάνατζερ εργάζονται για το μεροκάματο.
Παρακάτω θα απεικονιστεί ένας πίνακας με τις διαφορές του ηγέτη και του μάνατζερ:
Με βάση την παραπάνω σχηματική απεικόνιση των διαφορών του μάνατζερ με τον ηγέτη καταλαβαίνουμε γιατί οι επιχειρήσεις πλέον προσπαθούν να βρουν ανθρώπους με ικανότητες και όχι ανθρώπους που «διορίζονται» και προσπαθούν να φέρουν το αποτελέσματα. Το αποτέλεσμα θα έρθει εάν η ικανοποίηση υπάρχει σε όλους τους ενδιάμεσους κρίκους της επιχείρησης (πελάτες – προμηθευτές – συνεργάτες – προσωπικό).
Πολλοί ανέφεραν ότι ένας ηγέτης πρέπει να είναι δυναμικός, αποφασιστικός, καινοτόμος, δίκαιος, κοινωνικός, πειστικός και να έχει πολλά ακόμα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που να προσδίδουν την ικανοποίηση στην ομάδα του. Η σχετική γνώμη διέψευσε τα παραπάνω γιατί στην πορεία των χρόνων και μετά από διεξαγωγή ερευνών διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν ηγέτες οι οποίοι έχουν διαφορετικά γνωρίσματα της προσωπικότητάς τους και καταφέρνουν να επηρεάζουν ανθρώπους οι οποίοι τους ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα με το τι κάνει ο ηγέτης αλλά όχι με το τι είναι. Αυτό μας δείχνει ότι η ομάδα επηρεάζεται από τις πράξεις και την συμπεριφορά του ηγέτη τους, καθώς και από το σύνολο των ενεργειών του που επιδρούν θετικά πάνω στους ανθρώπους. Η επίδραση αυτή κάνει την ομάδα να τον ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα λόγω της εμπιστοσύνης που έχουν κερδίσει από τον ηγέτη τους.
Ένας ηγέτης μιας ομάδας έχει καταφέρει να συνθέσει κάποια στοιχεία της συμπεριφοράς του προς την ομάδα. Κάποια από αυτά τα έχουν να κάνουν με:
· Την ενδυνάμωση, την παρακίνηση, την εμψύχωση και την ανάπτυξη των μελών της ομάδας
· Την επιβράβευση των μελών της ομάδας για όλες εκείνες τις ενέργειες που πράττουν και έχουν θετικό αντίκτυπο
· Την προάσπιση και την προαγωγή των καινοτόμων ιδεών
· Την δημιουργία ενός πολύ καλού εργασιακού κλίματος
· Την διαμόρφωση και την υλοποίηση των στόχων που τίθενται από την επιχείρηση
· Την μετάδοση του οράματος της επιχείρησης
· Η συνεργασία του και η μεταφορά των γνώσεων του προς την ομάδα με παραδείγματα
· Η ανάπτυξη της εκπαίδευσης στο χώρο ευθύνης του
Ο Weber Max είχε αναφέρει ότι η δύναμη ενός ανθρώπου είναι η δυνατότητα που έχει για να επιβάλλει τις δικές του επιθυμίες μέσα από μια κοινωνική σχέση, παρά από την αντίσταση. Η δύναμη λοιπόν του ηγέτη έχει να κάνει με την επιρροή του στις ιδέες, τις ενέργειες κ.α. Ο ηγέτης θα πρέπει να είναι προσανατολισμένος προς τα καθήκοντα του και προς τους ανθρώπους που συνεργάζεται.
Κλείνοντας αξίζει να αναφερθεί πως για να έχει ένας ηγέτης επιτυχία και να καταφέρει να υλοποιήσει τους στόχους της επιχείρησης χρησιμοποιώντας τις ιδιαίτερες ικανότητες που έχει πρέπει να λάβει υπόψη του το έργο που έχει καλεστεί να υλοποιήσει, το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλείται να ασκήσει ηγεσία καθώς και την ωριμότητα των ατόμων της ομάδας.
Οι συνθήκες της καθημερινότητας και η πίεση του χρόνου για την επίτευξη των στόχων κάνουν πιο δύσκολη την εργασία ενός ηγέτη. Τα τεράστια κοινωνικό – οικονομικά προβλήματα επηρεάζουν ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων με αποτέλεσμα να κάνουν πιο δύσκολο το έργο ενός στελέχους σε μια επιχείρηση. Η δυσκολία αυτή είναι το αποτέλεσμα των πράξεων των στελεχών ή του απλού προσωπικού βάσης για να καλεστεί από τους υπόλοιπους, ηγέτης μιας ομάδας.