Η επιλογή του τόπου δημιουργίας και λειτουργίας ενός καταυλισμού προσφύγων, είναι εξαιρετικά κρίσιμο σημείο στην όλη διαδικασία, για τούτο και οι εμπλεκόμενοι πρέπει να έχουν βαθειά γνώση του θέματος, να διαθέτουν εμπειρία και να λαμβάνουν υπόψιν τους τις προϋπάρχουσες, τις παρούσες και τις μελλοντικές δυσκολίες και απρόβλεπτες καταστάσεις.
Για να υπάρχει υγεία στον πληθυσμό που θα εγκατασταθεί, ένα κυρίαρχο ζήτημα που από νωρίς πρέπει να έχει λυθεί είναι αυτό της παροχής πόσιμου νερού. Η διαθεσιμότητα του νερού είναι από τα σημαντικότερα κριτήρια στον προσδιορισμό της καταλληλότητας ενός τόπου, ως τόπου καταυλισμού προσφύγων. Η έλλειψη παροχής πόσιμου νερού θα προκαλέσει όχι μόνο κρούσματα ασθένειας ή και θανάτους αλλά και επικίνδυνες συγκρούσεις εντός του πληθυσμού ή μεταξύ του πληθυσμού και των διαχειριστών του καταυλισμού προσφύγων.
Η παροχή πόσιμου νερού βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των παροχών ενός οργανωμένου καταυλισμού προσφύγων :
- Νερό
- Τροφή
- Στέγη
- Υγιεινή
- Ένδυση και Υπόδηση
- Υπηρεσίες Υγείας
- Ασφάλεια
Νερό σε επαρκείς ποσότητες πρέπει να είναι διαθέσιμο και προσβάσιμο καθ’ όλο το 24ωρο, όλο το χρόνο. Η πρακτική ελέγχου των επιφανειακών υδάτων ίσως αποδειχθεί απατηλή για την άντληση υπόγειων υδάτων, διότι έχουμε υψηλή στάθμη στις υγρές περιοχές και εξαιρετικά χαμηλή στάθμη στις ξηρές περιοχές. Η χρήση βυτίων νερού, δεξαμενόπλοιων νερού, άντληση υδάτων από μεγάλες αποστάσεις, κ.λ.π. είναι πρακτικές που πρέπει να αποφεύγονται αν είναι δυνατόν, διότι είναι δαπανηρές, σύντομα θα εγκαταλειφθούν, ενώ τίθεται και το πολύ σοβαρό θέμα των βλαβών και της ασφάλειας.
Τι γίνεται όμως εάν το νερό είναι επαρκές αλλά η ποιότητά του δεν είναι η κατάλληλη; Σαφώς πρόκειται για ένα ζήτημα δευτερεύουσας σημασίας, καθότι στις μέρες μας οι μέθοδοι – τεχνικές για τον καθαρισμό του νερού είναι πολλές και αποτελεσματικές και μάλιστα διαθέσιμες οπουδήποτε. Βεβαίως δεν μιλάμε για τις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις μολυσματικών πηγών από βαρέα μέταλλα. Το νερό ως παροχή σε καταυλισμό προσφύγων, πρέπει να είναι ασφαλές για πόση, μαγειρική και προσωπική υγιεινή.
Η ποιότητα του νερού εάν αυτό δεν προέρχεται από το δίκτυο της πόλης (ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση) απαιτεί μόνιμη και ασφαλή παρακολούθηση, από ειδικούς τεχνικούς επιστήμονες με επαγγελματικό τεχνικό εξοπλισμό.
Είναι προτιμότερο να έχουμε μια σταθερή παροχή νερού άνω του μέσου όρου ποιότητας, απ’ ότι μια μικρή και περιορισμένη παροχή υψηλής ποιότητας. Συχνά τα πρότυπα ποιότητας των υδάτων, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δεν ανταποκρίνονται στους καταυλισμούς προσφύγων ή δεν είναι επαρκείς οι ποσότητες νερού που διατίθενται για πολλούς και διάφορους λόγους. Στις περιπτώσεις αυτές ο Διαχειριστής του Καταυλισμού Προσφύγων και ο πάροχος του νερού στον καταυλισμό υποχρεούται να ενημερώσουν τον πληθυσμό για τα τυχόν προβλήματα, να τους δώσουν να καταλάβουν ότι θα χρησιμοποιηθούν είτε εναλλακτικές τεχνικές είτε προσωρινά περιοριστικά μέτρα καθώς και ποιοι μέθοδοι συντήρησης και ασφάλειας εφαρμόζονται για την προστασία του πόσιμου νερού, έως ότου βελτιωθεί και σταθεροποιηθεί η κατάσταση αυτή.
Επειδή το άρθρο αυτό αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στους καταυλισμούς προσφύγων στην Ελλάδα, δεν θα επεκταθούμε σε άλλους τρόπους αναζήτησης και εξασφάλισης πόσιμου νερού σε καταυλισμούς, δεδομένου του σύγχρονου εθνικού δικτύου ύδρευσης της χώρας μας και των επίσης σύγχρονων δικτύων υποδομής για την διαχείριση και την ασφάλεια του νερού.
Γίνεται όμως σαφές από τα ανωτέρω ότι, πριν επιλεγεί ο τόπος εγκατάστασης ενός καταυλισμού προσφύγων και εφόσον έχει οριστικοποιηθεί η δυναμικότητά του σε φιλοξενία πληθυσμού (προσφύγων και προσωπικού υπηρεσιών) είναι σημαντικό να υπολογίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αναλυτικά τις καθημερινές ανάγκες του καταυλισμού σε πόσιμο νερό για να εξασφαλιστεί ότι αυτή η ποσότητα μπορεί να παρέχεται 365 ημέρες το χρόνο αδιάλειπτα και με ασφάλεια.
Γεγονός είναι ότι οι ποσότητες νερού που χρειάζονται είναι τεράστιες. Εάν ένας καταυλισμός προσφύγων έχει αναπτυχθεί σε περιοχή όπου η τοπική κοινωνία μαστίζεται από σημαντική έλλειψη νερού, ενώ το νερό στον καταυλισμό διατίθεται σε επαρκείς ποσότητες με τον οποιονδήποτε τρόπο, αυτό θα δημιουργήσει ανισορροπία η οποία θα οδηγήσει σε σοβαρές εντάσεις και θα απειλήσει την ασφάλεια του καταυλισμού και της γύρω περιοχής.
Σε διάφορες χώρες έχουν αναφερθεί περιστατικά σαμποτάζ των υποδομών σε έναν καταυλισμό προσφύγων, όταν τα μέλη της τοπικής κοινωνίας αισθάνθηκαν ότι τα δικά τους προβλήματα και οι δικές τους ανάγκες περιθωριοποιήθηκαν. Γι αυτό είναι προτιμότερο να επωφελείται και η τοπική κοινωνία ως έναν ορισμένο βαθμό, από τις υπηρεσίες που παρέχονται σε έναν καταυλισμό προσφύγων.
Στο pdf που ακολουθεί μπορείτε να δείτε αναλυτικούς πίνακες υπολογισμού χρήσης και ποσοτήτων πόσιμου νερού:
Παροχή Πόσιμου Νερού στους Καταυλισμούς Προσφύγων