Για να γίνει κατανοητό το θέμα σε όλους θα χρησιμοποιήσω την ευρέως γνωστή εδώ και 10ετίες περίπτωση του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο με τον τρόπο λειτουργία του μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν διαθέτει όραμα για το μέλλον καθώς και στόχους που θα επιφέρουν την ανάπτυξη στο σύνολο της χώρας. Οι παραγωγικές ικανότητες των περιοχών που βρίσκονται εκτός της Αθήνας παραμένουν ανεκμετάλλευτες εκτός από κάποιες τουριστικές περιοχές που και πάλι φαίνεται να αναπτύσσονται χωρίς σχέδιο.
Γιατί όμως συμβαίνει το ίδιο και στις επιχειρήσεις;
Ανεξάρτητα από τις απόψεις που επικρατούν ίσως οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν είναι κερδοφόρες και πολλές ούτε καν βιώσιμες. Όμως ακόμα και η επιτυχία ορισμένων επιχειρήσεων συχνά οφείλεται σε ευτυχείς συγκυρίες και όχι πάντοτε σε ορθό στρατηγικό σχεδιασμό. Θα αναφέρω 3 βασικούς λόγους (αιτίες) με βάση την παρουσία μου για 30 χρόνια στο χώρο.
1. Η πρώτη αιτία είναι μια προφανής και έχει εντοπιστεί και καταγραφεί εδώ και χρόνια και είναι βεβαίως η γραφειοκρατία, η πολυνομία και το ασταθές περιβάλλον, συνέπειες της ανεπαρκούς δημόσιας διοίκησης. Όμως θα ήθελα να προσθέσω και 2 ακόμη βασικές αιτίες έλλειψης σχεδιασμού σε μια μικρή και μεσαία Ελληνική επιχείρηση.
2. Την εμμονή των φορέων των επιχειρήσεων να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα ταμειακά οφέλη μόνο βραχυπρόθεσμα. Βεβαίως ένας μεσο-μακροπρόθεσμος σχεδιασμός δεν γίνεται σε ταμειακή βάση. Ούτε η κερδοφορία μιας χρονιάς ταυτίζεται με την αύξηση των διαθεσίμων. Δεν αξιολογείται τόσο απλοϊκά η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης. Βεβαίως συχνά η έλλειψη ρευστότητας επειδή ακριβώς αφορά την επόμενη ημέρα είναι πολύ πιεστική. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι διοικούντες επιχειρήσεων αναλαμβάνουν ζημιογόνα έργα μόνο και μόνο επειδή οι εισπράξεις προηγούνται από την εκτέλεσή τους, προσφέροντας μια προσωρινή ανάσα στο πρόβλημα της ρευστότητας.
3. Τα οικονομικά στελέχη αν και σήμερα διαθέτουν υψηλόβαθμες σπουδές δεν έχουν μάθει να εφαρμόζουν στην πράξη τις γνώσεις τους. Συνήθως ταλαιπωρούνται μόνο για να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της πολύπλοκης εγχώριας νομοθεσίας. Δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και στην προσαρμογή της επιχείρησης να στο διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Η διοικητική λογιστική είναι άγνωστη λέξη στις περισσότερες Ελληνικές επιχειρήσεις. Τα στελέχη των πολυεθνικών εταιρειών γνωρίζουν την ανάγκη εφαρμογής της διοικητικής λογιστικής όμως συχνά επειδή αυτό τους έχει επιβληθεί. Ο στρατηγικός σχεδιασμός γίνεται από τα στελέχη του μάρκετινγκ και της οικονομικής ανάλυσης των μητρικών εταιρειών που έχουν διαφορετικό μέγεθος, οργανόγραμμα και εντέλει διαφορετικές ανάγκες από τις Ελληνικές επιχειρήσεις.