Όταν αγοράζουμε ένα βιολογικό προϊόν, πληρώνουμε απλά ένα τρόφιμο πιο ακριβό από τα αντίστοιχα συμβατικά; Η απάντηση είναι ΟΧΙ.
Η κατανάλωση των βιολογικών προϊόντων καταρχάς ευνοεί την υγεία μας και κατά δεύτερον έχει και κοινωνικές προεκτάσεις για τις οποίες λίγη συζήτηση έχει γίνει ως τώρα στη Χώρα μας. Σε άλλες Χώρες της Ευρώπης (Δανία, Αυστρία, Ελβετία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, κ.α.) οι καταναλωτές είναι εξαιρετικά ευαισθητοποιημένοι και αυτός είναι κυρίως ο λόγος που τα βιολογικά προϊόντα έχουν κερδίσει μια σημαντική θέση στη διατροφική τους κουλτούρα.
Μέχρι πρότινος στην Ελλάδα, οι καταναλωτές που αγόραζαν βιολογικά προϊόντα τα προτιμούσαν ως επί το πλείστον για τη φερόμενη ιδιότητά τους ότι είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται κυρίως για τη φυτοπροστασία των καλλιεργειών. Τα βιολογικά προϊόντα όμως αντιπροσωπεύουν πολλά περισσότερα.
Η υγιεινή και ασφάλεια: Σίγουρα τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο ασφαλή σε ότι αφορά τουλάχιστον τα υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων. Τα χημικά προϊόντα δεν επιτρέπονται για χρήση και ως εκ τούτου υπολείμματα στα τρόφιμα δεν ανιχνεύονται.
Οι καλλιέργειες: Οι διαφορές στην παραγωγή των βιολογικών προϊόντων σε σχέση με τα συμβατικά είναι πολλές. Οι βιοκαλλιεργητές δεδομένου ότι δε διαθέτουν αντίστοιχο «οπλοστάσιο» γεωργικών φαρμάκων με αυτό της συμβατικής γεωργίας, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη των προβλημάτων εφαρμόζοντας καλλιεργητικές μεθόδους όπως την εναλλαγή καλλιεργειών (αμειψισπορά), τη χρήση ντόπιων ποικιλιών οι οποίες προσαρμόζονται πιο εύκολα και αποτελεσματικά στις κατά τόπους περιβαλλοντικές συνθήκες (κλίμα, σύσταση εδάφους, υδατικά αποθέματα, κ.α.) και σε άλλες καλλιεργητικές πρακτικές (ειδικά κλαδέματα, χρήση φυτών «παγίδων», παρακολούθηση εντόμων και παθογόνων) που κατά βάση μειώνουν την ανάγκη επεμβάσεων με τα επιτρεπόμενα για τη βιολογική γεωργία φυσικά παρασκευάσματα.
Τα αγροτικά ζώα: Στη ζωική παραγωγή οι διαφορές μεταξύ της βιολογικής και της συμβατικής διαχείρισης είναι ακόμα μεγαλύτερες. Η μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στις Βιολογικές Εκτροφές είναι στην διατήρηση της ευζωίας των αγροτικών ζώων η οποία συνεπακόλουθα συμβάλλει τα μέγιστα στο να λαμβάνουμε εξαιρετικά ζωικά προϊόντα τόσο από πλευράς ποιότητας όσο και από πλευράς ασφάλειας τροφίμων. Τα βιολογικά εκτρεφόμενα ζώα τρέφονται κυρίως με βοσκή και συμπληρωματικά με ζωοτροφές βιολογικής προέλευσης.
Οι βοσκότοποι εξασφαλίζουν επάρκεια τροφής για τα ζώα ενώ αποφεύγεται και η υπερβόσκηση, δηλαδή η σταδιακή καταστροφή των βοσκοτόπων. Στους στάβλους τα ζώα έχουν μεγάλη άνεση χώρου και ελεύθερη πρόσβαση σε προσκείμενους υπαίθριους χώρους, ενώ υπάρχει πάντα διαθέσιμη τροφή και νερό. Η προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών απαγορεύεται. Η χρήση ορμονών και αυξητικών παραγόντων απαγορεύεται. Συνήθεις ζωοτεχνικές πρακτικές όπως δέσιμο των ζώων, κόψιμο ουράς, ραμφών για τα πτηνά, ευνουχισμοί, κ.α. δεν επιτρέπεται να εφαρμόζονται συστηματικά και αν κριθεί σε περιπτώσεις απαραίτητο, πραγματοποιείται με ευθύνη κτηνιάτρου.
Το περιβάλλον: Η Βιολογική Γεωργία είναι διέξοδος για την επιβάρυνση που ασκεί ο γεωργικός κλάδος στο περιβάλλον. Οι εισροές είναι εξαιρετικά μειωμένες και οι περισσότερες αφορούν ανακύκληση παραπροϊόντων γεωργικής προέλευσης (π.χ. κομποστοποίηση φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων, χρήση της παραγόμενης κοπριάς για λίπανση). Στη βιολογική γεωργία τα χημικά λιπάσματα δεν επιτρέπονται και ως εκ τούτου δεν επιβαρύνεται το έδαφος και ο υδροφόρος ορίζοντας από νιτρικά και παράγωγά τους. Η χρήση των πόρων όπως το νερό γίνεται με την εφαρμογή προγραμμάτων ελαχιστοποίησης των απωλειών (σύγχρονα συστήματα άρδευσης) και γενικότερα η Βιολογική Γεωργία διαφυλάσσει και ευνοεί τη βιοποικιλότητα και έχει σημαντικά μειωμένους ρύπους που επιβαρύνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ):Η Βιολογική Γεωργία και οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί απλά δε συμβαδίζουν. Στον Κανονισμό (ΕΚ) 834/2007 για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων γίνεται σαφής αναφορά ότι απαγορεύεται η χρήση ΓΤΟ καθώς και παραγώγων ΓΤΟ στη βιολογική παραγωγή και τα βιολογικά τρόφιμα.
Οι βιοκαλλιεργητές: Η Βιολογική Γεωργία βοηθά τους παραγωγούς με δύο τρόπους. Αφενός τους προστατεύει καθώς δεν εκτίθενται στα εξαιρετικά βλαβερά χημικά φάρμακα (προϊόντα φυτοπροστασίας καλλιεργειών) που χρησιμοποιούνται στη συμβατική παραγωγή διότι απαγορεύεται η χρήση τους και αφετέρου δίνει μια σοβαρή επαγγελματική διέξοδο για τους αγρότες καθώς η αγορά των βιολογικών προϊόντων αυξάνεται σταθερά και η ζήτηση μεγαλώνει καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές πλέον τα εμπιστεύονται.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι όταν αγοράζουμε ένα βιολογικό προϊόν πληρώνουμε πολλά περισσότερα από το ίδιο το προϊόν. Συμβάλλουμε στο περιβάλλον, βοηθάμε τους γεωργούς, εξασφαλίζουμε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τα αγροτικά ζώα και τελικά συμμετέχουμε και εμείς στο βαθμό που μπορεί ο καθένας για να κάνουμε λίγο καλύτερο τον τόπο που ζούμε.
Δημήτρης Σωτηρόπουλος
Ο Δημήτρης Σωτηρόπουλος είναι Διευθυντής Διοίκησης & Ανάπτυξης της Φιλικής Πιστοποίησης Α.Ε.
Εκπαιδευτικό σεμινάριο σχετικά με τους Κανόνες Επισήμανσης των Βιολογικών Προϊόντων