Βιωματική Διδασκαλία: Χρήση και δημιουργία εμπειριών για αποτελεσματικό μάθημα

Η Δρ Καλλιόπη Εμμανουηλίδου είναι πτυχιούχος Ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Συνέχισε τις σπουδές της στη Μεγάλη Βρετανία και απέκτησε μεταπτυχιακά επιπέδου master στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία (MEd Psychology of Education), στη Συμβουλευτική στην Εκπαίδευση (MEd Counselling in Education) από το πανεπιστήμιο του Bristol και στην Εκπαιδευτική Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Exeter (MSc in Educational Research). Στο Πανεπιστήμιο του Exeter ακολούθησε διδακτορικές σπουδές που οδήγησαν στην απόκτηση διδακτορικού στην Εκπαίδευση (PhD in Education), με θέμα τη χαρισματικότητα και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Παράλληλα εργαζόταν ως βοηθός έρευνας σε διάφορα προγράμματα του Πανεπιστημίου και ως βοηθός διδασκαλίας σε μαθήματα ερευνητικής μεθοδολογίας και εκπαίδευσης των χαρισματικών παιδιών.

Το σεμινάριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, σε παιδαγωγούς, σε φοιτητές παιδαγωγικών και εκπαιδευτικών σχολών, σε στελέχη εκπαίδευσης αλλά και σε γονείς.

Αυτό το σεμινάριο εξυπηρετεί έναν διττό ρόλο. Από τη μια μεριά παρέχει μια θεωρητική κατάρτιση σχετικά με το τί ακριβώς είναι η βιωματική μάθηση, ποια παιδαγωγικά μοντέλα την έχουν χρησιμοποιήσει και πώς μπορεί να ενσωματωθεί στην καθημερινότητα της σχολικής τάξης. Από την άλλη μεριά το ίδιο το σεμινάριο είναι βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στις αρχές της βιωματικής διδασκαλίας. Επομένως, κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου δίνονται πολλά και πλούσια παραδείγματα δραστηριοτήτων που μπορούν να εφαρμοστούν σε διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, από την προσχολική αγωγή μέχρι και την εκπαίδευση ενηλίκων. Οι παρευρισκόμενοι θα κληθούν να συμμετάσχουν ενεργά σε πολλές από αυτές τις δραστηριότητες, για να δοκιμάσουν την εμπειρία της βιωματικής μάθησης αλλά και να καλλιεργήσουν δεξιότητες ενσυναίσθησης σχετικά με το πώς είναι να μαθαίνουμε μέσα από εμπειρίες.
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, οι επιμορφούμενοι θα μάθουν πώς να επινοούν μόνοι τους σχέδια μαθήματος με τη βιωματική μέθοδο, ανάλογα με το γνωστικό τους αντικείμενο και με τις ιδέες τους.

Έτσι, σε αυτό το σεμινάριο:
• Ακολουθείται συνδυαστική μέθοδος διδασκαλίας, με παράδοση θεωρητικού υλικού, ατομική και ομαδική εργασία και μελέτες περιπτώσεων.
• Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αυτογνωσία των επιμορφούμενων, που θα κληθούν να μάθουν περισσότερα για το δικό τους μαθησιακό και διδακτικό στυλ και να προσαρμόσουν τις τεχνικές που παρουσιάζονται στη δική τους προσωπικότητα.
• Ο βιωματικός χαρακτήρας του σεμιναρίου επιτρέπει να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση, ώστε να μπορέσει ο επιμορφούμενος να βιώσει ο ίδιος την εμπειρία της βιωματικής μάθησης, πριν την εφαρμόσει στη διδασκαλία του.
• Οι μελέτες περιπτώσεων και τα παραδείγματα δίνουν την ευκαιρία για να περιγραφούν παραδείγματα από την αληθινή πραγματικότητα της σχολικής τάξης.

Με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, ο μαθητής λαμβάνει γνώσεις με έναν τρόπο που αποδεδειγμένα δεν προάγει τη δημιουργικότητα ούτε εξασφαλίζει μια γνωριμία με το αντικείμενο που να έχει βάθος σε ποιότητα αλλά και σε χρονική διάρκεια. Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί μεγάλοι παιδαγωγοί έχουν προτείνει και εφαρμόσει με επιτυχία νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που βασίζονται σε διαφορετικές τεχνικές, ώστε να εξασφαλίζουν διαφορετικό επίπεδο μάθησης. Ανάμεσα σε αυτές τις προσεγγίσεις κυριαρχεί έντονα το στοιχείο της βιωματικότητας. Έτσι, έχει διαπιστωθεί ότι η βιωματική μάθηση είναι αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματική από την κλασσική εκμάθηση γνωστικής ύλης και δεξιοτήτων: το να δοκιμάζει ο μαθητευόμενος έμπρακτα το αντικείμενο και να βιώνει ο ίδιος/η ίδια το περιεχόμενό του έχει διαφορετικά αποτελέσματα. Ο ενεργός αυτός ρόλος δεν μπορεί να δοθεί μέσα από την παραδοσιακή παράδοση του μαθήματος. Χρειάζεται λοιπόν ένας διαφορετικός σχεδιασμός και μια εναλλακτική εκτέλεση του μαθήματος. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να εφοδιαστεί με ειδική κατάρτιση και συγκεκριμένες δεξιότητες που να τον βοηθήσουν να εφαρμόσει νέες τεχνικές, κάνοντας το μάθημα πιο ευχάριστο και πολύ πιο εποικοδομητικό.
Τα σεμινάρια πέρα από το γνωστικό εφοδιασμό και την επιμόρφωση που παρέχουν, έχουν ιδιαίτερα βιωματικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα και στοχεύουν στη μετάδοση επιστημονικών γνώσεων αλλά και στην άμεση συμμετοχή και ενεργή παρακολούθηση των συμμετεχόντων μέσα από οργανωμένη συζήτηση και πρακτικές δραστηριότητες.

Πρόγραμμα
Προσέλευση
Α’ ΕΝΟΤΗΤΑ
• Κάλυψη του θεωρητικού μέρους- θεωρίες μάθησης, η βιωματική μάθηση (ιστορία, θεωρίες, εφαρμογές, κριτική).
• Η νέα παιδαγωγική: παιδαγωγικές προσεγγίσεις που πρότειναν νεωτεριστικές τεχνικές διδασκαλίες, βασισμένες στο βίωμα.
• Εξερεύνηση των βιωμάτων του εκπαιδευτικού- ο μαθητής μέσα μας: αναμνήσεις, μαθησιακό προφίλ, προσωπικό διδακτικό προφίλ.
• Πρακτικά ζητήματα: πώς δημιουργούμε μια ομάδα βιωματικής μάθησης; Πώς γίνεται η επιλογή των ατόμων; Ποιο είναι το ιδανικό μέγεθος; Πώς διαχειριζόμαστε την κοινωνική δυναμική της ομάδας;
• Ποια είναι τα ενδεχόμενα προβλήματα που προκύπτουν στη βιωματική διδασκαλία;
• Ποιες είναι απαραίτητες δεξιότητες του συντονιστή στο βιωματικό μάθημα;
Διάλειμμα
Β’ ΕΝΟΤΗΤΑ
• Η ένταξη της βιωματικής τεχνικής στη σχολική πραγματικότητα.
• Η «εργαλειοθήκη» του εκπαιδευτικού: δραστηριότητες, παιχνίδια και ένταξη αυτών στο κανονικό μάθημα.
• Η χρήση των τεχνών στη βιωματική διδασκαλία και μάθηση.
• Η διαθεματικότητα, η ευέλικτη ζώνη και η μέθοδος Project: ο ρόλος του εκπαιδευτικού, τα πλεονεκτήματα, οι δυσκολίες, παραδείγματα.
• Η μετα-γνώση: μαθαίνοντας για τη μάθηση.
• Παραδείγματα βιωματικών στοιχείων στην προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε δομές επιμόρφωσης.
• Προβληματισμοί, συζήτηση, επίλυση προβλημάτων.
Ερωτήσεις - Λήξη σεμιναρίου

Σε όλους τους συμμετέχοντες παρέχεται:
• Βεβαίωση παρακολούθησης
• Σχετικό επιστημονικό υλικό-σημειώσεις σε ψηφιακή μορφή
• Φάκελος συνέδρου
• Μπλοκ σημειώσεων
• Στυλό