«Το παραμύθι αντιπροσωπεύει μια χρήσιμη μύηση στην ανθρωπότητα, στον κόσμο των ανθρώπινων πεπρωμένων» ( Ίταλο Καλβίνο, Ιταλικά παραμύθια)
Η λέξη «παραμύθι» ασκεί από μόνη της μία ανεξήγητη έλξη σε μικρούς και μεγάλους, και το άκουσμά της μάς προσκαλεί σε μία ακρόαση, που μας οδηγεί σε ταξίδια μακρινά, φανταστικά, μαγικά αλλά και ψυχικά. Τα παραμύθια είναι ιστορίες πολύ παλιές, αλλά συναρπάζουν ακόμα και σήμερα γιατί έχουν μυστικά…μερικά από αυτά μπορούμε να τα ξεκλειδώσουμε αν τα μελετήσουμε βαθιά και σοβαρά, κι άλλα θα μας ξεφεύγουν (ευτυχώς), γιατί αυτή είναι η φύση των λαϊκών, προφορικών αφηγήσεων που δεν επέζησαν τυχαία στη διάρκεια των αιώνων.
Χαρακτηριστικά τους: η ποικιλία, η πολυμορφία, αλλά κι η εκπληκτική κάποτε ομοιότητα μέσα σ’ αυτή την πολυμορφία, η οικουμενικότητα τους. Μεταδίδονταν προφορικά για εκατονταετίες, ταξιδεύοντας από στεριά και θάλασσα, σε τόπους που μπορεί να μην φανταζόμαστε καν σήμερα, στα πλοία με τους ναυτικούς, στα νυχτέρια, στα σπίτια και στους χώρους δουλειάς, ανάμεσα σε άντρες, γυναίκες και παιδιά.
Πρόκειται για ένα σπουδαίο πολιτισμικό αγαθό, το επιστημονικό ενδιαφέρον για το οποίο ολοένα και αύξανε παγκοσμίως ήδη από τον 19ο αιώνα, οδηγώντας σε σημαντικές μελέτες, κυρίως κατά τη διάρκεια του 20ού. Στην ελληνική εκπαίδευση ωστόσο δεν έχει ακόμα βρει τη θέση που του αξίζει.
- Ξέρετε ότι υπάρχουν περίπου 1450 καταγραμμένοι τύποι των ελληνικών λαϊκών παραμυθιών και πάνω από 20.000 παραλλαγές τους; Πως εντάσσονται σε μία παγκόσμια προφορική παράδοση και έχουν συγγένεια με παραμύθια πολύ μακρινών μας χωρών;
- Γνωρίζετε τον Μισοκωλάκη, τον Αναποδογεννημένο, την Ξυλομαρία, τον Σταχτοπούτη, το Δαφνοκούκουτσο;
- Γιατί άραγε η Ελληνίδα Σταχτοπούτα δεν έχει μητριά και ότι η παλαιότερη γνωστή εκδοχή του παραμυθιού της είναι κινεζική;
- Γιατί η βασιλοπούλα αποφάσισε να παντρευτεί… ένα κεφάλι;
- Πόσο τρομάζουν άραγε οι δράκοι, τα τέρατα και οι στρίγκλες τα παιδιά;
- Πόσα από τα παραμύθια έχουν για ήρωες τους μικρά παιδιά; Και τελικά, ποια είναι κατάλληλα για παιδικό κοινό;
Αυτές και άλλες ερωτήσεις, που πηγάζουν από την αινιγματική φύση του λαϊκού παραμυθιού θα μας απασχολήσουν στις πέντε δίωρες εβδομαδιαίες συναντήσεις μας. Επίκεντρο του σεμιναρίου θα είναι η γνωριμία με το λαϊκό /προφορικό παραμύθι ως ξεχωριστό λογοτεχνικό είδος, με κώδικα ιδιαίτερο, δύσκολο στην αποκρυπτογράφηση αλλά και συναρπαστικό, φτιαγμένο από σύμβολα, ονειρικές εικόνες, κομμάτια από την ψυχική μας ανάπτυξη από τότε που είμαστε παιδιά, ακόμα και βρέφη, και ντυμένο με τα πολιτισμικά στοιχεία της εκάστοτε κοινωνίας που το παρέλαβε και το περιέλαβε στα προφορικά κείμενα της, τα άξια να διαδοθούν από γενιά σε γενιά.
Κληρονομιά κοινή της ανθρωπότητας λοιπόν, αυτό είναι το πρώτο βασικό στοιχείο των λαϊκών παραμυθιών. Πόσο όμως αυτό το υλικό είναι κατάλληλο για παιδιά; Πόσο ανταποκρίνεται στην ψυχοσύνθεσή τους και πόσο κατανοητό είναι από αυτά; Πώς συνδέεται το παραμύθι με την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών; Και τέλος, με ποια κριτήρια μπορούμε να επιλέξουμε από το τεράστιο σώμα των ελληνικών παραμυθιών εκείνα που ταιριάζουν στα μικρά παιδιά, και θα τα συναρπάσουν στον παιδικό σταθμό, στο νηπιαγωγείο, στο δημοτικό σχολείο, στο σπίτι; Αυτές τις ερωτήσεις θα συζητήσουμε και θα απαντήσουμε στο δεύτερο μέρος των συναντήσεων μας.
Ημερομηνίες διεξαγωγής: Δευτέρα 23 και 30 Απριλίου, Δευτέρα 6, 13, 20 Μαίου, 18.00-20.00