Ο John Bowlby ήταν ο πρώτος που συνέλαβε και εξέφρασε την θεωρία του και η συμβολή της Mary Ainsworth έχει αποδειχτεί μεγάλης σημασίας αναφορικά με την παρατήρηση των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους το κάθε παιδί διαμορφώνει δεσμούς. Υπεύθυνος για την ένταση και την σταθερότητα του δεσμού που αναπτύσσει ένα παιδί είναι ένας αριθμός μεταβλητών όπως για παράδειγμα η νοητικές ικανότητες των γονέων και η ικανότητά τους να συνειδητοποιήσουν τους δικούς τους δεσμούς, η προσωπικότητα του παιδιού, το περιβάλλον, γεγονότα ζωής κλπ. Επιστημονικές μελέτες πάνω στην ιστορία του δεσμού συσχετίζουν τον δεσμό με την εξέλιξη της ατομικής επάρκειας, την ικανότητα αυτορρύθμισης του συναισθήματος και τις κοινωνικές ικανότητες.
Οι διαταραχές δεσμού ανήκουν στις ψυχικές διαταραχές που μπορεί να αναπτύξει ένα παιδί λόγω μητρικής αποστέρησης, παραμέλησης και έλλειψης φροντίδας. Οι διαταραχές αυτές χαρακτηρίζονται από έναν συνδυασμό παθολογίας από σωματικής, κοινωνικής, και ψυχολογικής άποψης. Κατά την διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας έκφρασης της προαναφερθείσας παραμέλησης είναι η αποτυχία στην ανάπτυξη, άγχος αποχωρισμού, ψυχοκοινωνικός νανισμός. Αργότερα κατά την διάρκεια της εφηβείας και της ενήλικης ζωής η δυσλειτουργία του δεσμού θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην έκφραση ψυχικών διαταραχών όπως διαταραχές άγχους, διαταραχές διάθεσης, διατροφικές διαταραχές, καθώς και διαταραχές προσωπικότητας και άλλα.
Η προοπτική της πορείας της ζωής αποτελεί τον πυρήνα της εξελικτικής ψυχολογίας. Υπάρχουν αρκετές ψυχικές διαταραχές που επιμένουν καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, οι οποίες έχουν τις ρίζες τους στην παιδική ηλικία. Στον παρόν σεμινάριο γίνεται μία προσπάθεια επεξήγησης των προαναφερθέντων μέσω διερεύνησης των ψυχολογικών, βιολογικών και κοινωνικών μηχανισμών που αλληλοεπιδρούν και τελικά έχουν ως αποτέλεσμα αυτού του είδους την ψυχοπαθολογία.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Το σεμινάριο θα αποτελείται από ένα θεωρητικό και ένα βιωματικό μέρος. Στο θεωρητικό μέρος θα δοθούν οι απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις και θα συζητηθούν σχετικές μελέτες περίπτωσης. Στο βιωματικό μέρος οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να δουν μέσα από παιχνίδια ρόλου πώς μπορεί να λειτουργεί ο σχηματισμός του δεσμού στην προσωπική εξέλιξη ενός παιδιού καθώς και πώς μπορεί να προβλεφθούν οι πιθανοί κίνδυνοι ανάπτυξης ψυχοπαθολογίας μελλοντικά.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ
Α’ μέρος: Θεωρητικές προσεγγίσεις
• Θεωρία του δεσμού και σύνδεση με την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού
• Είδη δεσμού που συμμετέχουν ενεργά στην ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού
Β’ μέρος: Διαταραχές δεσμού και ψυχοπαθολογία
• Διαταραχές δεσμού της παιδικής ηλικίας
• Διαταραχές δεσμού και ψυχοπαθολογία στην μετέπειτα ζωή
Γ’ μέρος: Βιωματική άσκηση - Συζήτηση
• Βιωματικό παιχνίδι ρόλων
• Συζήτηση
Θα δοθούν σημειώσεις και βιβλιογραφία.