Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα των τραπεζών σήμερα, διαρκούσης της οικονομικής ύφεσης, είναι η διαχείριση του προβληματικού τους χαρτοφυλακίου και ιδιαίτερα αυτό των «κόκκινων» δανείων και πιστώσεων της επιχειρηματικής πελατείας. Καθίσταται, επομένως, επείγον να αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ, (non performing loans–NPLs), των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (non – performing exposures NPEs) και δανείων σε οριστική καθυστέρηση (defaultedloans – DLs), το οποίο αποτελεί πολύ σημαντικό εμπόδιο στην ανάκαμψη των τραπεζών, των επιχειρήσεων και της οικονομίας γενικότερα.
Η λήψη απόφασης για την οριστική διευθέτηση των οφειλών της επιχειρηματικής πελατείας (εξωδικαστικός συμβιβασμός, αναδιάρθρωση – ρύθμιση, αναγκαστική είσπραξη, συλλογικές διαδικασίες εξυγίανσης επιχειρήσεων) απαιτεί κατάλληλες γνώσεις, σειρά ελέγχων και στοχευμένων διαχειριστικών ενεργειών που θα οδηγήσουν στην σωστή αξιολόγηση των προβληματικών επιχειρήσεων και στην λήψη των αναγκαίων μέτρων για την ομαλοποίηση της λειτουργίας τους, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Στο χώρο των επιχειρήσεων, παρά τα γενικότερα προβλήματα, υπάρχουν αρκετές μονάδες που παρουσιάζουν βασικά χαρακτηριστικά βιωσιμότητας και καλές προοπτικές οι οποίες όμως, λόγω των συνθηκών, στερούνται των δυνατοτήτων ανάπτυξης.
Με το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο και ιδιαίτερα με το ν. 4469/2017 δίδεται η ευκαιρία στις βιώσιμες επιχειρήσεις, που παρουσιάζουν προβλήματα, να υπαχθούν στην εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης των οφειλών τους.
Κάτω απ’ αυτά τα δεδομένα, τα αρμόδια στελέχη των τραπεζών και των λοιπών πιστωτών καθώς και οι λογιστές, οι οικονομολόγοι και οι δικηγόροι και νομικοί σύμβουλοι καλούνται να κατευθύνουν, αν προτείνουν λύσεις και συχνά να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις για την οριστική αντιμετώπιση του θέματος των «κόκκινων» δανείων και πιστώσεων καθώς και για την αποτελεσματική διαχείρισή τους με τα νέας γενιάς «εργαλεία» που προσφέρει το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο.
Θεματολογία
- Οι βασικοί άξονες του εξωδικαστικού μηχανισμού: Αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών (strategicdefaulters), Πρόσβαση στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, Στόχευση στη βιωσιμότητα, Ευελιξία του Δημοσίου ως πιστωτή, Προστασία των μικρών πιστωτών, Σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών και επικύρωση αυτής από το δικαστήριο (προαιρετική), Συνέπειες μη τήρησης της συμφωνίας – Ανατροπή ή ακύρωση.
- Διαχωρισμός επιχειρήσεων – Όρια διαχωρισμού – Πρακτική σημασία
- Διερεύνηση των προβλημάτων – Εκτίμηση της φύσης, του μεγέθους και της έκτασης των προβλημάτων –Επιπτώσεις στην επιχείρηση και την τράπεζα – Αξιολόγηση των ενεργειών των φορέων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
- Διαχειριστικές επιλογές – Αξιολόγηση της βιωσιμότητας της επιχείρησης
- Προσδιορισμός των αναγκαίων μέτρων και διορθωτικών ενεργειών
- Ανάλυση των προϋπολογιστικών οικονομικών στοιχείων με βάση τα νέα δεδομένα και τις προοπτικές εξέλιξης (προϋπολογιστικοί λογαριασμοί εκμετάλλευσης και αποτελεσμάτων, υπολογισμός νεκρού σημείου λειτουργίας, υπολογισμός αναγκαίων κεφαλαίων) – μελέτες περιπτώσεων
- Στοιχεία μελέτης βιωσιμότητας – Αξιολόγηση βιωσιμότητας επιχείρησης / σχήματος ρύθμισης με χρήση, παρακολούθηση και λειτουργία υποδειγμάτων αξιολόγησης πιστωτικού κινδύνου
- Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών – Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων (ΔΕΚ)
- Ανάπτυξη σχεδίων ανάληψης δράσης (action plans), μέθοδοι προτεραιοποίησης, «κανόνες εμπλοκής», μελέτες περιπτώσεων
- Συστήματα Διοικητικής Πληροφόρησης (MIS) – Ανάπτυξη και χρήση Βασικών Δεικτών Απόδοσης. Παραδείγματα
- Τα «εργαλεία» νέας γενιάς για την αντιμετώπιση των δανείων και πιστώσεων που βρίσκονται σε καθυστέρηση
- Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών στα πλαίσια του ν. 4469/2017
- Η σχέση του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών με το θεσμό της Διαμεσολάβησης (Ν.3898/2010) ως εναλλακτικής μεθόδου επίλυσης διαφορών
- Ποια πρόσωπα υποβάλλουν αίτηση για υπαγωγή στις διατάξεις του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών και ποια εξαιρούνται
- Κριτήρια επιλεξιμότητας – Έλεγχος
- Εννοιολογικός προσδιορισμός και περιεχόμενο της σύμβασης αναδιάρθρωσης/ρύθμισης οφειλών από δάνεια και πιστώσεις
- Υποχρεωτικοί κανόνες σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών – Η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών σε συνάρτηση με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών – Εξαιρέσεις από τον κανόνα της ελεύθερης διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών– Προνομιακή μεταχείριση νέων χρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της συμβάσεως αναδιάρθρωσης οφειλών
- Δυνατότητα συμφωνίας άλλων εξυγιαντικών μέτρων (μετοχοποίηση / κεφαλαιοποίηση χρεών, εκποίηση μη λειτουργικών ή και λειτουργικών περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, μέτρα αναδιοργάνωσης της επιχείρησης κτλ.)
- Η ρύθμιση των απαιτήσεων των πιστωτών με ειδικό προνόμιο
- Πότε εμποδίζεται ένα (φυσικό ή νομικό) πρόσωπο να καταθέσει αίτηση για υπαγωγή στην εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών
- Πρόσωπα συνδεδεμένα με οφειλέτη – Συνέπεια στο σχηματισμό απαρτίας και πλειοψηφίας
- Απαρτία συμμετεχόντων πιστωτών – Πλειοψηφία – Ποσοστό συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο
- Τύχη οφειλής οφειλέτη άνω του 85% του συνολικού χρέους σε ένα μόνο πιστωτή – Εναλλακτική αντιμετώπιση
- Οφειλές διάδοχης επιχείρησης στις περιπτώσεις μετασχηματισμού (κύριου ή καταχρηστικού)
- Μικροί πιστωτές – Μη δέσμευση από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών
- Υποχρεωτική συνυποβολή εγγράφων
- Συντονιστής της διαδικασίας – Ο συντονιστής ως διαμεσολαβητής
- Οριστικός αποκλεισμός οφειλέτη από μηχανισμό ρύθμισης οφειλών
- Μη υποβολή αίτησης για εκκίνηση της διαδικασίας εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών από ένα ή περισσότερους συνοφειλέτες
- Διαπραγματεύσεις – Σύνταξη Πρακτικού περαίωσης διαδικασίας
- Αντιπροτάσεις οφειλέτη προς συμμετέχοντες πιστωτές – Απαιτούμενο ποσοστό πλειοψηφίας συμμετεχόντων πιστωτών
- Υποβολή ενστάσεων από τους συμμετέχοντες πιστωτές που καταψήφισαν πρόταση αναδιάρθρωσης οφειλών
- Εγγραφή προσημείωσης ή υποθήκη από πιστωτή – Περίπτωση απαγόρευσης
- Δυνατότητα απονομής απόλυτου προνομίου στις απαιτήσεις ορισμένης κατηγορίας πιστωτών (υπερπρονόμιο για ικανοποίηση απαιτήσεων)
- Ισχύς ευνοϊκής ρύθμισης υπέρ εγγυητή
- Διορισμός πραγματογνώμονα
- Περιεχόμενο συμφωνίας αναδιάρθρωσης/ρύθμισης οφειλών – Ο γενικός κανόνας της ελεύθερης διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών με τις εξαιρέσεις του
- Επικύρωση σύμβασης αναδιάρθρωσης/ρύθμισης οφειλών από το δικαστήριο– Έννομες συνέπειες και αποτελέσματα για τους συμβληθέντες και μη συμβληθέντες πιστωτές
- Αναστολή εκτέλεσης
- Συνέπειες μη τήρησης της συμφωνίας – Ανατροπή ή ακύρωση
- Συνεργασία χρηματοδοτικών φορέων ν. 4354/2015
- Νομική κάλυψη στελεχών Τραπεζών και Δημοσίου (άρθρο 65 ν. 4472/2017).